Αυτό το μουσείο αφηγείται την ιστορία του μακροχρόνιου αγώνα της ανθρωπότητας ενάντια στο σκοτάδι. Όσοι περνούν από εκεί αποκαλούν τον τρόπο με τον οποίο το φως διαθλάται από τους τοίχους του κτιρίου «χορό του φωτός». Αλλά αυτό το φως μας θυμίζει κάτι άλλο: Πίσω από κάθε δικαίωμα, υπάρχει μια ανθρώπινη ιστορία.
Μέσα στο μουσείο εκτίθεται ένα ζευγάρι παπούτσια που μοιάζουν συνηθισμένα. Είναι τα παπούτσια ενός παιδιού που επέζησε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η μικρή ετικέτα δίπλα τους γράφει:
«Το να τα φοράς σήμαινε να συνεχίζεις να περπατάς, γιατί το να σταματήσεις θα σήμαινε να τα παρατήσεις».
Λίγο πιο πέρα, υπάρχει ένα σημειωματάριο, μια φωτογραφία, ένα μαντήλι, ένα γράμμα…
Κάθε ένα από αυτά είναι ένας σιωπηλός μάρτυρας μιας ιστορίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Κάθε ένα από αυτά φαίνεται να ψιθυρίζει:
«Είμαι ένας σιωπηλός μάρτυρας αυτού που συνέβη».
Η αρχιτεκτονική του μουσείου είναι από μόνη της ένα σύμβολο. Τα κατώτερα πατώματά του, κατασκευασμένα από γκρίζα πέτρα, συμβολίζουν περιόδους γεμάτες σκοτάδι και καταπίεση.
Καθώς ανεβαίνουμε, οι τοίχοι γίνονται γυάλινοι, μπαίνει περισσότερο φως και αυξάνεται η διαφάνεια. Με κάθε βήμα, ο επισκέπτης μπορεί να παρατηρήσει κάτι:
Καθώς πλησιάζουμε στο φως, δεν φωτίζονται μόνο οι τοίχοι του μουσείου, αλλά και η ανθρώπινη ψυχή.
Αυτή η ανάβαση είναι στην πραγματικότητα ένα ταξίδι που κάνουμε όλοι μας.
Αντιμέτωποι με τα ανθρώπινα δικαιώματα
Μια πορεία από το σκοτάδι στο φως, από το φόβο στην ελπίδα και από τη σιωπή στην ελευθερία.
Ένα από τα ψηφιακά έργα του μουσείου ονομάζεται «Αντιμέτωποι με τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Σε αυτό το έργο, άνθρωποι από όλο τον κόσμο μοιράζονται τις ιστορίες τους με τη δική τους φωνή.
Όταν οι επισκέπτες φορούν τα ακουστικά τους και κάθονται μπροστά από την οθόνη, δεν ακούνε μόνο μια αφήγηση, αλλά βλέπουν ένα πρόσωπο, μια φωνή, ένα βλέμμα. Κάθε μαρτυρία μετατρέπεται σε μια ισχυρή ηχώ που αντηχεί στη σιωπή που περιβάλλει την αίθουσα. Μια γυναίκα που έχασε την οικογένειά της στη γενοκτονία της Ρουάντα μιλάει σήμερα για την ειρήνη.
Ένας νέος από μια από τις αυτόχθονες κοινότητες του Καναδά αγωνίζεται για δικαιοσύνη, διατηρώντας ζωντανή τη μνήμη της αγνοούμενης αδελφής του. Ένα μικρό παιδί από τη Μέση Ανατολή, με λίγα λόγια αλλά με μάτια γεμάτα συγκίνηση, μοιράζεται τον αγώνα του για την επίτευξη των ονείρων του.
Κάθε μία από αυτές τις ιστορίες είναι προσωπική, αλλά και παγκόσμια. Αν και μπορεί να φαίνεται ότι ανήκει σε ένα μόνο άτομο, στην πραγματικότητα είναι η κοινή φωνή της ανθρωπότητας…
Το μουσείο μας υπενθυμίζει ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν υπάρχουν μόνο στις μαρτυρίες του παρελθόντος, αλλά και στον κόσμο στον οποίο ζούμε σήμερα. Στο επίκεντρο αυτής της υπενθύμισης βρίσκεται μια καθολική υπόσχεση που δόθηκε στην ανθρωπότητα ακριβώς πριν από 77 χρόνια: η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Αυτή η διακήρυξη, που υιοθετήθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη το 1948, δηλώνει ότι όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι ως προς τα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια τους. Επιβεβαιώνει ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και την ασφάλεια του, αλλά δυστυχώς, παρόμοιες ιστορίες εξακολουθούν να συμβαίνουν καθημερινά σε πολλά μέρη του κόσμου.
Γι’ αυτό κάθε άρθρο της διακήρυξης είναι μια πρόσκληση για δράση:
Μια υπόσχεση που η ανθρωπότητα έχει δώσει στον εαυτό της.
Και αυτή η υπόσχεση αποκτά νόημα μόνο όταν κάποιος την εφαρμόζει στην πράξη,
γιατί τα δικαιώματα δεν υπάρχουν μόνο στα χαρτιά, αλλά υλοποιούνται στις ελπίδες των ανθρώπων.
Το φως που διατηρεί την ελπίδα
Για να διατηρηθεί αυτή η ελπίδα, για να διασφαλιστεί ότι μια συγκινητική φωτογραφία, ένα μαντήλι που φέρει τα ίχνη του πόνου ή ένα γράμμα δεν θα γίνουν κάποια μέρα μια θλιβερή ανάμνηση, υπάρχει ένας οργανισμός που αγωνίζεται εδώ και 30 χρόνια, σε κάθε περιοχή όπου δραστηριοποιείται, για την ύπαρξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλους τους τομείς της ζωής: ο Σύλλογος Κοινωνικής Ανάπτυξης και Κινητοποίησης Βοήθειας (ASAM).
Μέσα από το έργο του που εστιάζει στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ο ASAM αγγίζει τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων στους τομείς της προστασίας, της εκπαίδευσης, της ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, της κοινωνικής συνοχής και της συνηγορίας. Ενισχύει την πρόσβαση στα δικαιώματα για άτομα όλων των ηλικιών και υποβάθρων, μετατρέποντας τα ανθρώπινα δικαιώματα από μια αφηρημένη έννοια σε ένα βασικό κομμάτι της καθημερινής ζωής.
Και ίσως γι’ αυτό το φως πίσω από το γυαλί που λάμπει στις όχθες του παγωμένου ποταμού του Γουίνιπεγκ συνεχίζει να ακτινοβολεί σε κάθε ζωή που ο ASAM προσπαθεί να αγγίξει.